مراحل آماده سازی چرم چگونه است؟

ایا تا کنون به این فکر کرده اید که چرم این ماده ارزشمند که ما روزانه از آن در کیف،کفش ،لباس و…. استفاده میکنیم چگونه ساخته میشود در این مقاله از سایت خانه چرم به این موضوع میپردازیم 

مراحل آماده سازی چرم چگونه است؟

آماده کردن پوست و موزدائی 

 ابتداء برای آماده سازی چرم به پوست نمک طعام می پاشند تا او پوست ضد عفونی و ثانيا مقداری از آب خود را از دست بدهد. پس از آن پوست را در آب قرار می دهند تا پوست مجددا به حالت اول خود در آید.

برای از بین بردن مو از محلول سولفور سدیم و گاهی سولفورهای کلسیم و آمونیم استفاده می کنند، ولی اغلب مخلوط سولفور سدیم و آهک به کار می برند که پوست را به مدتی در محلول سولفور سدیم و آهک قرار می دهند و سپس موهای آن را جدا می کنند و پس از آن برای از بین بردن آهک، پوست را در محلول های اسید لاکتیک، بی سولفیت سدیم و املاح آمونیم قرار می دهند تا آهک آن را خنثی نموده و از بین ببرند.

دباغی

برای دباغی پوست روشها و مواد مختلفی به کار می برند که عبارتند از : دباغی گیاهی، دباغی معدنی و دباغی با مواد سنتتیک.

دباغی گیاهی

 گیاهانی که در چوب، پوست، میوه و یا برگ آنها ماده دباغی موجود است عبارتند از: بلوط، شاه بلوط، سماق، صنوبر و غیره. مهمترین مواد دباغی گیاهی عبارتند از: تانن که از میوه گیاه چین به دست می آید و نوعی از آن هم از میوه بلوط تهیه می شود، مصارف دیگری مانند؛ رنگرزی، داروسازی و غیره نیز دارد. دیگری سماق است که از بوته سماق به دست می آورند. ماده دباغی را به وسیله آب از قسمت۔ های مختلف گیاه جدا کرده و پوست را در محلول رقیق دباغی قرار می دهند و پس از این که مواد دباغی کام در پوست نفوذ کرد غلظت محلول را به تدریج بالا می برند تا عمل دباغی کامل گردد.

به چرم تخت کفش بعد از این عمل کمی روغن می مالند و آن را خشک می کنند و در برخی تسمه ها چرم خشک را در چربی مذاب فرو می برند و درصد چربی آن را زیاد می کنند. مواد دباغی که سریع روی پوست عمل می کنند برای این نوع چرم ها برای صنعت صحافی مناسب نیستند؛ زیرا دارای مقاومت بسیار کم بوده و پس از مدت زمانی کوتاه فاسد می شوند، سه روش دباغی به نام های لوح، برهن و مخلوط که برای مواد گیاهی مورد استفاده واقع می شود.

روش لوح

 این روش به نام چال کردن معروف است و ابتدائی ترین روش دباغی با مواد گیاهی است، برای این کار از تشت های چوبی که در زمین جاسازی شده استفاده میکردند. بدین نحو که پوست تمیز شده چرمی را ردیف به ردیف روی هم در ظرف چوبی قرار داده به صورتی که لابه لای آنها به مواد دباغی آغشته شود.

 پس از ظرفیت ظرف چوبی درب آن را بسته و برای این که فشار بیشتری به پوست های قرار گرفته بیاید از وزنه های سنگی استفاده می کردند برای بهتر انجام گرفتن مواد قدیمی تر به مواد جدید اضافه می کنند تا باهم مخلوط شده و عمل دباغی را به نحو عالی انجام دهند، چون زمان دباغی معمولا طولانی است گاه گاهی بایستی مواد را عوض کرد. برای مثال چرم گاو برای دباغی کامل خود به سه سال زمان احتیاج دارد.

این روش بهترین طریق دباغی است، اما بسیار پرهزینه است، اما در دباغی های مدرن زمان دباغی بسیار کم و عمل دباغی بسیار سریع روی پوست انجام می شود، این نوع چرمها برای مصارف کفش سازی و کیف مناسب است و برای صنعت جلدسازی در صحافی چندان مناسب نیستند.

روش برهن

 در این روش پوست به میلهی آویزان شده و سپس آن را در محلول بسیار رقیق از مواد دباغی قرار داده و مرحله به مرحله نسبت درصد آب را کم کرده و پوست رفته رفته در محلول غلیظ تری قرار خواهد گرفت، مدت زمان دباغی در این روش برای چرم گاو فقط ۸ هفته و برای بز ۸ تا ۱۰ روز چرم آماده می شود

روش مخلوط

 در این روش هر دو روش ذکر شده لوح و برهن به کار گرفته می شوند، بدین نحو که اول برای دباغی پوست از روش برهن و بعد از روش لوح استفاده می شود. زمان دباغی در این روش برای پوست گاو حدود ۲ ماه و بز و گوسفند چند روز است.

چرم های دباغی شده در این روش گاهی هم مورد مصرف در صنعت جلدسازی در صحافی می باشد. چرم بز که با مواد مایر وبلانن و یا دیوی دیوی دباغی شده بعد از گذشت زمان تغییر رنگ می دهد و قرمز می شود. در صورتی که عمل دباغی با مواد رو یا کاج باعث مقاوم شدن چرم شده و این چرم ها پر رنگ تر هستند، ولی قابلیت گیرائی رنگ های روشن را ندارند.

دباغی معدنی

در این نوع دباغی محلول دباغی را از مواد معدنی تهیه می کنند، مواد معدنی که در این جا به کار می برند. املاح فلزات گرم و آلومینیم می باشند که در داخل آب هیرولیز شده و نمک بازیک تولید می نمایند که با اضافه کردن باز اسید حاصل از هیدرولیز را خنثی کرده و واکنش را کامل می کند.

زاجهای کروم و آلومینیم برای این منظور مناسب است. در صورتی که زاج كروم مصرف شود. اغلب بی کرومات نیز به آن می افزایند و این بی کرومات را با احیاء کننده مانند (Sor) احياء می نمایند. زاج آلومینیم (زاج سفید) را مخلوط با نمک طعام به کار می برند و گاهی علاوه بر نمک طعام آرد و زرده تخم مرغ مصنوعی که از لیستین تهیه می شود به آن می‌افزایند و پوست را با آن دباغی می کنند، زرده تخم مرغ علاوه بر کمک دباغی چربی مورد لزوم چرم را تامین می نماید.

دباغی با مواد سنتتیک

در صنعت از موادی مانند صمغ های مصنوعی برای دباغی استفاده می کنند. اولین ماده دباغی از نوع نوادول بود که از کرزول با آلدئید فرمیک و اسید سولفوریک به دست می آید که بعدا با اضافه کردن مواد دیگر مانند؛ اوره و غیره در حین عمل تراکم کیفیت جسم به دست آمده را بالا می برند.

امروزه بیشتر عمل دباغی را با سولفو كلريدها انجام می دهند که می توان فرمول کلی را برای آنها نوشت (PSO2Cl) که در آن علامت P پارافین با ۱۵ تا ۳۰ اتم کربن می باشد.

اعمال تکمیلی

چرم دباغی شده را با امولسیونی از چربی مجاور می کنند و آن را چرب می نمایند، سپس با استفاده از رنگ های مناسب آن را رنگ می نمایند. البته می توان این دو عمل را در حمام های مخصوص باهم انجام داد. چرم ها را بیشتر با رنگ های اسیدی رنگ می کنند به کار بردن رنگ های بازی بایستی با شرایط لازم همراه باشد.

سپس چرم را با عبور از تونل های مخصوص خشک می کنند تا الیاف داخلی چرم سخت شده و در اثر رطوبت دوباره متورم نشود، ولی چون در حین این عملیات چرم تا حدودی شکل ظاهری خود را از دست می دهد، با کمک مواد انعطاف آور آن را دوباره به حالت مطبوع و مناسب اول در می آورند. برای این منظور چرم خام را کمی مرطوب کرده در ماشین آن را می کشند تا منبسط گردد، در همان حال آن را خشک می کنند.

پس از آن با ماده آهار دهه که محتوی پیگمان های پوششی نیز می باشد، آن را آهار می زنند و سپس آن را اطو کرده و با پاشیدن رنگ پوششی نیز آن را براق و درخشان می کنند. اگر سطح چرم را با یک طبقه لاک بپوشانیم ورنی به دست می آید.